Aanspreken op gedrag is lastig én noodzakelijk

Mensen vinden weinig zo moeilijk als anderen op hun gedrag aanspreken. De vraag is waarom. Volgens deskundige Gytha Heins zou het enorm helpen als we ons er meer toe zouden zetten.

We bedenken maar al te graag een smoesje om anderen niet te hoeven aanspreken op hun gedrag. ‘Ik heb er geen tijd voor’, ‘Ze luisteren toch niet’ of ‘Dit is niet het goede moment’, zijn hier goede voorbeelden van. Mensen weten het rationeel wel als ze eigenlijk ergens wat van zouden moeten zeggen. Uiteindelijk voelen ze echter terughoudendheid en doen ze het vaak niet.

Slecht functionerende teams

Volgens zelfstandig managementadviseur en auteur Gytha Heins is dat heel menselijk, maar ook heel jammer. Van haar verscheen recent het boek ‘Aanspreken, gewoon doen!’. Dit is gebaseerd op ruim drie jaar onderzoek onder vijfhonderd managers van bedrijven en organisaties. Heins kwam er bijvoorbeeld achter dat 80 procent van de teams slecht functioneert, doordat de leden elkaar niet durven aan te spreken. Ze weet inmiddels dat de oorzaak hiervan ligt in onze menselijke aard. “We hebben van nature een ongelooflijke hekel aan slecht nieuws brengen, omdat we empathisch willen overkomen. We mijden risico en willen koste wat kost gezichtsverlies voorkomen, voor onszelf én voor de ander. Het moeilijkste deel van de boodschap laten we dus consequent achterwege.”

Bypasses

Daarbij voelen mensen in (grote) organisaties zich volgens Heins zelden veilig. Dat maakt ze nog terughoudender. “We bewaren vaak liever nu de goede vrede en ‘vergeten’ dat zo de resultaten en de sfeer straks onder druk komen te staan.” Heins vindt dat anderen aanspreken in Nederland bovendien ook nog een serieus ‘imagoprobleem’ heeft. Mensen ervaren het als betuttelend of belerend wat tot ‘bypasses’ leidt. “In plaats van een medewerker aan te spreken, zetten we er ‘een mannetje bij’ om de gaten dicht te lopen. Of we sturen de manager die steken laat vallen naar een coach. Als die ene collega nooit op tijd levert, vragen we een andere. En als onze leidinggevende niet luistert, zeggen we gewoon niets meer.”

Psychologisch veilige omgeving

Je kunt echter best leren om iemand aan te spreken zonder dat het uit de hand loopt en (of) dat de hele situatie in een patstelling belandt. En ook zonder dat bypasses nodig zijn. Heins legt uit dat dit begint met het je er niet langer voor schamen dat je worstelt met aanspreken. Dat is volgens haar namelijk heel normaal, ook als je al jarenlang leiding geeft. De volgende stap is dan ‘actief werken aan een psychologisch veilige omgeving’. Heins stelt dat dit de basis is voor het ontwikkelen van de gewoonte om elkaar aan te spreken en scherp te houden. Het betekent volgens haar overigens zeker niet dat alles kan. “Creëer veiligheid, geen comfort. Een psychologisch veilige omgeving betekent niet dat slecht presteren of ongewenst gedrag geen consequenties heeft.”

Tips

• Zoek uit of jij collega’s voldoende op hun gedrag aanspreekt als dat nodig is en hoe dat beter zou kunnen. Ga dit ook na voor de andere mensen in je team en organisatie.
• Bekijk of mensen zich in jouw organisatie voldoende veilig voelen om zich te uiten en collega’s feedback te geven.
• Let er op dat jij en je collega’s feedback helder geformuleerd en neutraal geven, zonder beschuldigingen.Ga na of je voldoende openstaat voor vernieuwingen in je werk en wat er beter en leuker zou kunnen of zelfs zou moeten.

Bron: MT